Verwoeste stad - de oorlog

Het Gemeentearchief Rotterdam en Lantaren/Venster presenteren op veler verzoek een herneming van de mei-editie van Rotterdam Classics uit 2007: Verwoeste stad – de oorlog

Vier films tonen verschillende visies op de verwoesting van Rotterdam en de leegte die er op volgde, waardoor er ruimte was voor een nieuwe stad.
In de films is duidelijk te zien dat de beeldvorming uiteenloopt: van koele documentatie tot een emotionele verwerking van een afschuwelijke aanslag. En van een esthetische blik tot een focus op een daadkrachtige aanpak van wederopbouw.

==Aanval op Rotterdam==
1940, 18′, Duits gesproken
Het bombardement van 14 mei 1940 werd door het Duitse UFA zorgvuldig gedocumenteerd. Zonder enige dramatiek, om verantwoord te kunnen worden als propagandafilm. In het eerste deel voert een bonvivant, die Holland prachtig vindt en geen gevaar ziet, een gesprek met een man. Deze betoogt dat de vijand Holland zal gebruiken als aanvalszone tegen Duitsland. De tweede acte toont de Duitse opmars en de welbekende beelden van het bombardement. De beelden die vele malen daarna zonder meer als historisch materiaal zijn gebruikt. Deze film, die hier logischerwijs zelden is vertoond, laat de eigenlijke opzet zien.

–macro:serie–

==Verwoestingen in Rotterdam==
Jan Koelinga, 1940, 4′, zwijgend
De gevolgen van het bombardement werden door diverse filmmakers op zakelijke wijze vastgelegd. Een goed voorbeeld is Verwoestingen in Rotterdam. De film is vergelijkbaar met Eva Besnyö’s foto’s van de ruïnes als ‘sculpturen’ – waar zij later afstand van nam. Zulke beelden benadrukten de verwoesting van de fysieke stad. Ze waren een bijrage aan het besef dat er een nieuwe stad moest verrijzen, waartoe de oude structuren moesten wijken.

==Rotterdam aan den slag==
H. van der Horst, A. Penning, 1946, 9′
In 1941 en 1943 volgden bombardementen van de Engelsen en Amerikanen. In de Polygoon-journaals, onder Duits gezag, werden de beelden daarvan getoond als antipropaganda. De Duitsers zouden echter zelf in 1944 de haven vernielen, waaronder 8 kilometer kade, talloze kranen, laadbruggen en schepen. De ravage is op imposante wijze verbeeld in Rotterdam aan den slag. De film werd gemaakt door de Nederlandsche Werkgemeenschap voor Filmproductie, ontstaan uit de avant-garde beweging, voor het Ministerie van Wederopbouw, dat de haven prioriteit gaf.

==En toch…Rotterdam==
Polygoon-Profilti, 1950, 45′
Het radicale wederopbouwplan voor Rotterdam werd bewust in een historisch perspectief geplaatst. Zo ook in de retorische Polygoonfilm En toch…Rotterdam. Het toont de UFA-beelden van het bombardement, het puinruimen en de eerste bouwwerkzaamheden. Polygoon begon al tijdens de oorlog met de film. We zien Van Nelle directeur Kees van der Leeuw, die met de Club Rotterdam in het geheim een plan voorbereidde. Vanaf 1944 gaf hij hier officieel uitvoering aan. In 1946 resulteerde dit in het Basisplan. Tegelijkertijd werd het Bureau Voorlichting & Publiciteit opgericht, dat de promotie van de plannen verzorgde, bijvoorbeeld middels deze film. Hier wordt de oorspronkelijke versie getoond met het unieke verslag van de strateeg achter de schermen.

Op zondag 10 mei wordt het programma ingeleid door Floris Paalman.