Roma, città aperta

De Gestapo zit de communistische verzetsleider Manfredi op de hielen. Hij duikt onder bij Pina, de verloofde van een vriend. Nadat zij tijdens een razzia door de Duitsers wordt neergeschoten, moet Manfredi onderdak vragen bij zijn maîtresse Marina. Zij is echter aan drugs verslaafd en krijgt haar voorraad van een agente van de Gestapo.

Wanneer Manfredi achter deze connectie komt, verbreekt hij hun relatie. Marina schroomt dan niet hem te verraden: samen met don Pietro, een eenvoudige pastoor die het verzet helpt, wordt hij gearresteerd. Manfredi bezwijkt onder de martelingen. De volgende ochtend wordt don Pietro voor het executiepeloton gezet, maar de soldaten schieten spontaan over de priester heen. Door de tralies van een hekwerk kijkt een groepje kinderen toe hoe de Duitse officier, die eerder in een dronken bui de Nazi’s heeft bespot, toch het vonnis voltrekt.

Met Roma, città aperta laat men in de historische handboeken het neorealisme beginnen. Het ging niet louter om een onopgesmukte weergave van het ware leven: ze waren juist geïnteresseerd in de impact op de toeschouwer van het leven zoals dit in films werd gerepresenteerd. Het neorealisme was met andere woorden een kritisch en moreel wapen, gericht tegen de artistieke conventies van het verleden èn de sociale verhoudingen waarin gewone mensen gevangen zitten.

De werkelijkheid is nooit een autonoom verschijnsel; het is een constructie, en in dit geval ook nog eens binnen een filmische context. Anna Magnani paste hierin als een vis in het water, dankzij haar authentieke verschijning.