De nieuwe stad
Deze maand vertonen we drie films over de wederopbouw van Rotterdam. Een spannende periode van daadkracht (handen uit de mouwen) en idealen (de nieuwe stad). De wederopbouw van Rotterdam werd van meet af aan begeleid door talloze filmproducties. De films werden in eerste instantie gebruikt om algemene steun voor de plannen te krijgen. Na verloop van tijd werd Rotterdam middels film ook internationaal gepresenteerd als stedenbouwkundig voorbeeld. Eind jaren zestig nam echter de kritiek de overhand. Drie onovertroffen klassiekers laten deze ontwikkeling zien in de voorstelling De Nieuwe Stad.
In 1946 presenteerde stedenbouwkundige Van Traa het Basisplan voor de wederopbouw van Rotterdam. Om begrip en steun voor de gemeentelijke plannen te krijgen werd in 1946 het Bureau Voorlichting & Publiciteit opgericht. Dit bureau liet verschillende films maken en werkte mee aan diverse andere producties over de wederopbouw, waaronder Houen zo! van Herman van der Horst.
==Houen zo!==
Herman van der Horst | NL | 1952 | 21 min
De films van Herman van der Horst zijn veelvuldig bekroond. Houen zo! (1952) bijvoorbeeld verwierf in Cannes de prijs voor beste korte documentaire. Bekend is de ‘hei-scène’: bij elke klap verschijnt, middels een snelle camerabeweging en montage, een nieuw gebouw. De film is een exponent van de ‘Hollandse School’ en werd in Frankrijk geprezen als kunstfilm. Dit werkte niet alleen in het voordeel van de regisseur. Door de nadruk op het kunstzinnige raakte de eigenlijke propagandistische reden verhuld. De opdrachtgever was de Mutual Security Agency, die het Marshall-plan ten uitvoer bracht. Zoals de naam al suggereert wilden de VS de dreiging van de Sovjet-Unie tegengaan en zochten daartoe steun. De avant-garde filmmakers vormden een kritische beroepsgroep, vaak geworteld in socialistische connecties. De filmmakers (en architecten) gaven in de tijd van wederopbouw op een eigen wijze uiting aan hun sociale idealen. Zo had ieder zijn redenen om met vereende krachten aan de slag te gaan, met bouwen en filmen.
==Rotterdam==
Walter Klapper | Oostenrijk | 1964 | 25 min | Duits gesproken | niet ondertiteld!
In 1964, toen Van Traa met pensioen ging, had de wederopbouw van Rotterdam feitelijk zijn hoogtepunt van modernisme optima forma bereikt. Inmiddels kreeg Rotterdam veel buitenlandse belangstelling, ook van televisieploegen. Deze reportages hebben natuurlijk een geheel andere aanpak dan de klassieke filmdocumentaires, maar ze leveren minstens zo interessant beeldmateriaal op.
Een uitmuntend voorbeeld is de Oostenrijkse documentaire Rotterdam. De makers richten zich op een publiek dat onbekend was met Rotterdam en gaven daarom een bondig, samenhangend totaalbeeld van de stad. Doordat de film niet in Nederland werd uitgezonden, en televisieprogramma’s uit die periode nauwelijks besproken werden, is de film hier tot op heden onbekend gebleven. Dat is jammer, want de ‘auteur’ van deze reportage is de Oostenrijkse schrijver, socioloog en kunstenaar Karl Bednarik. Bij zijn research werd hij geadviseerd door Van Traa zelf, en eveneens door Roland Rainer, de stadsarchitect van Wenen die bevriend was met architect Bakema. Zijn scenario en draaiboek werkte hij tot in de details uit, inclusief de commentaarteksten. We hebben een primeur! De film zal dan ook zonder aanpassingen in de oorspronkelijke, Duits gesproken versie getoond worden (niet ondertiteld).
==Stad zonder hart==
Jan Schaper | NL | 1966 | 45 min
Na 1964 brak er een nieuwe periode aan en veranderde de algemene houding ten opzichte van de nieuwe stad. Van groot belang hierbij was de film Stad zonder hart (1966) van Jan Schaper. Zo’n tien jaar eerder had Schaper nog een vurig cinematografisch pleidooi voor de moderne stad gehouden, in zijn film Vlaardingen koerst op morgen (die door de RVD in het buitenland voor promotiedoeleinden werd gebruikt). In Stad zonder hart, die op eigen initiatief en kosten werd gemaakt, spreekt Schaper zich nadrukkelijk uit voor een stad die in het teken staat van mensen in plaats van gebouwen. De observerende film met de uitgesproken fotografische stijl van Schaper werd een voorbeeld voor andere filmmakers in Rotterdam. Stad zonder hart zette de toon voor latere films die ook kritisch waren ten aanzien van de nieuwe stad.
Kies tijdstip
- filmspecial
Deze maand vertonen we drie films over de wederopbouw van Rotterdam. Een spannende periode van daadkracht (handen uit de mouwen) en idealen (de nieuwe stad). De wederopbouw van Rotterdam werd van meet af aan begeleid door talloze filmproducties. De films werden in eerste instantie gebruikt om algemene steun voor de plannen te krijgen. Na verloop van tijd werd Rotterdam middels film ook internationaal gepresenteerd als stedenbouwkundig voorbeeld. Eind jaren zestig nam echter de kritiek de overhand. Drie onovertroffen klassiekers laten deze ontwikkeling zien in de voorstelling De Nieuwe Stad.
In 1946 presenteerde stedenbouwkundige Van Traa het Basisplan voor de wederopbouw van Rotterdam. Om begrip en steun voor de gemeentelijke plannen te krijgen werd in 1946 het Bureau Voorlichting & Publiciteit opgericht. Dit bureau liet verschillende films maken en werkte mee aan diverse andere producties over de wederopbouw, waaronder Houen zo! van Herman van der Horst.
==Houen zo!==
Herman van der Horst | NL | 1952 | 21 min
De films van Herman van der Horst zijn veelvuldig bekroond. Houen zo! (1952) bijvoorbeeld verwierf in Cannes de prijs voor beste korte documentaire. Bekend is de ‘hei-scène’: bij elke klap verschijnt, middels een snelle camerabeweging en montage, een nieuw gebouw. De film is een exponent van de ‘Hollandse School’ en werd in Frankrijk geprezen als kunstfilm. Dit werkte niet alleen in het voordeel van de regisseur. Door de nadruk op het kunstzinnige raakte de eigenlijke propagandistische reden verhuld. De opdrachtgever was de Mutual Security Agency, die het Marshall-plan ten uitvoer bracht. Zoals de naam al suggereert wilden de VS de dreiging van de Sovjet-Unie tegengaan en zochten daartoe steun. De avant-garde filmmakers vormden een kritische beroepsgroep, vaak geworteld in socialistische connecties. De filmmakers (en architecten) gaven in de tijd van wederopbouw op een eigen wijze uiting aan hun sociale idealen. Zo had ieder zijn redenen om met vereende krachten aan de slag te gaan, met bouwen en filmen.
==Rotterdam==
Walter Klapper | Oostenrijk | 1964 | 25 min | Duits gesproken | niet ondertiteld!
In 1964, toen Van Traa met pensioen ging, had de wederopbouw van Rotterdam feitelijk zijn hoogtepunt van modernisme optima forma bereikt. Inmiddels kreeg Rotterdam veel buitenlandse belangstelling, ook van televisieploegen. Deze reportages hebben natuurlijk een geheel andere aanpak dan de klassieke filmdocumentaires, maar ze leveren minstens zo interessant beeldmateriaal op.
Een uitmuntend voorbeeld is de Oostenrijkse documentaire Rotterdam. De makers richten zich op een publiek dat onbekend was met Rotterdam en gaven daarom een bondig, samenhangend totaalbeeld van de stad. Doordat de film niet in Nederland werd uitgezonden, en televisieprogramma’s uit die periode nauwelijks besproken werden, is de film hier tot op heden onbekend gebleven. Dat is jammer, want de ‘auteur’ van deze reportage is de Oostenrijkse schrijver, socioloog en kunstenaar Karl Bednarik. Bij zijn research werd hij geadviseerd door Van Traa zelf, en eveneens door Roland Rainer, de stadsarchitect van Wenen die bevriend was met architect Bakema. Zijn scenario en draaiboek werkte hij tot in de details uit, inclusief de commentaarteksten. We hebben een primeur! De film zal dan ook zonder aanpassingen in de oorspronkelijke, Duits gesproken versie getoond worden (niet ondertiteld).
==Stad zonder hart==
Jan Schaper | NL | 1966 | 45 min
Na 1964 brak er een nieuwe periode aan en veranderde de algemene houding ten opzichte van de nieuwe stad. Van groot belang hierbij was de film Stad zonder hart (1966) van Jan Schaper. Zo’n tien jaar eerder had Schaper nog een vurig cinematografisch pleidooi voor de moderne stad gehouden, in zijn film Vlaardingen koerst op morgen (die door de RVD in het buitenland voor promotiedoeleinden werd gebruikt). In Stad zonder hart, die op eigen initiatief en kosten werd gemaakt, spreekt Schaper zich nadrukkelijk uit voor een stad die in het teken staat van mensen in plaats van gebouwen. De observerende film met de uitgesproken fotografische stijl van Schaper werd een voorbeeld voor andere filmmakers in Rotterdam. Stad zonder hart zette de toon voor latere films die ook kritisch waren ten aanzien van de nieuwe stad.
